Structuur is belangrijk voor mij. Structuur betekent voorspelbaarheid. Ik heb moeite met situaties die nieuw of anders zijn. Dan moet ik uitzoeken wat de bedoeling is en wat er van mij wordt verwacht. Ik moet voorbereiden hoe ik het ga uitvoeren en maar afwachten hoeveel prikkels ik te verwerken krijg en hoe ik me staande houd. Structuur betekent veiligheid. Ik weet wat ik kan verwachten. Ik krijg er geen vol hoofd van. Ik hoef er niet bij na te denken. Het loopt goed af.
Mooi. Zoveel mogelijk structuur dus. Nou, eigenlijk toch liever niet.
Neem de ochtend. Vanaf het moment dat ik wakker word tot het moment dat ik op mijn werk aankom is mijn leven volledig geautomatiseerd. Het is routine. Daarin maak ik ontbijt voor de kinderen, snij hun fruit, stop mijn broodtrommel in mijn tas en nog veel meer. Dat doe ik niet bewust, maar het gebeurt altijd. Tijdens dit proces zijn mijn hersenen met hele andere dingen bezig. Met het doorlopen van alle situaties die ik die dag verwacht of het verwerken van de chaos in mijn hoofd. Daardoor kom ik goed voorbereid en fit op het werk, maar heb ik het niet door als er bijvoorbeeld iets mis is met de kleren die ik uit de kast pak en aantrek. Het kan zomaar voorkomen dat ik de hele dag rondloop met een broek die niet past, een blouse die al vijf jaar uit de mode is, sokken met een gat op de verkeerde plaats of een trui met een vlek erop. Dat gaat bij alles zo. Gisteren kwam ik met selderij thuis ipv munt. Toch minder lekker in de thee. Waarschijnlijk lag er bij de supermarkt iets op een verkeerde plek, maar dat krijg ik niet mee.
Dat is een keerzijde. Ik heb mijn hoofd er niet bij. Als ik wil controleren of er iets mis met de kleding die ik aantrek, dan wordt het een actie als alle andere acties. Dan moet ik het voorbereiden, met een plan A en een plan B, zoals bij al het andere dat ik doe. Helaas kost dat veel tijd en energie. Hoe meer ik daarvan besteed aan voorbereiden en verwerken, hoe minder ik overhoud voor uitvoeren. Uiteraard blijft er ook minder over voor spontaniteit, ontwikkeling en genieten.
Structuur kost echter ook tijd. Er zit maar 24 uur in een dag. Ik heb jarenlang als een “robot” geleefd. Daarmee bedoel ik dat elke minuut in een dag gestructureerd was. Ook toen was er geen ruimte voor initiatieven, keuzes of spontaniteit. Alles stond vast.
Het klinkt tegenstrijdig. Als iedere minuut gestructureerd is, dan hou ik geen tijd over om na te denken over wat ik eigenlijk zelf belangrijk vind. Als ik echter geen structuur heb, dan moet ik alles voorbereiden. Ook dan hou ik geen tijd over voor wat ik zelf belangrijk vind. Het grote verschil is echter dat ik in het eerste geval meer energie over heb. Zodat ik beter functioneer en toekom aan leuke dingen.
Structuur kan helaas niet altijd. In een periode van veranderingen of drukte moet je nu eenmaal dingen doen die niet in je structuur zitten. Of die ooit wel in je structuur zaten, maar die er door een verandering uit zijn verdwenen. Ik woon inmiddels twee jaar in mijn nieuwe huis. Er zijn nog steeds dingen die ik in mijn vorige huis automatisch deed en nu heel langzaam terug in mijn systeem komen. Daarnaast zijn er ook dingen die moeten gebeuren omdat anderen dat nu eenmaal verwachten, maar ik niet uit mezelf waarneem. Zoals dat je aanrecht schoon is, dat je heg geknipt is en dat je oud papier is opgeruimd.
Hiervoor gebruik ik lijstjes. Op lijstjes kan ik alles neerzetten wat mensen mij zeggen dat nodig is om te doen of die ik zelf belangrijk vind, zodat ik het niet vergeet. Slechts een nadeel: mijn hoofd heeft geen rust totdat het lijstje is afgewerkt. Als ik mezelf overspannen wil hebben dan moet ik 25 taken op een lijstje zetten. Totdat iedere taak op het lijstje is afgevinkt voel ik de stress tot in mijn tenen. Structuur valt weg en zelfs mijn vaste patroon van voorbereiden en verwerken hapert. Mijn hoofd raakt dus in hoog tempo overvol. Lijstjes zijn handig, maar niet bevorderlijk voor mijn overig functioneren.
Vaak krijg ik adviezen om taken te prioriteren of blokken te plannen om de taken in uit te voeren. Inmiddels weet ik dat dit geen oplossingen zijn. Logisch. Het lijstje komt er niet mee af. Met prioriteren bepaal je de volgorde en heeft verder geen invloed op de tijd die je ermee bezig bent. Ja, het is een extra stap, dus het kost extra energie. Met blokken plannen spreid ik het uit. Dat is ook niet handig, want daardoor duurt deze ongemakkelijke situatie langer. Het is beter om een lijstje te hebben met net zoveel activiteiten als dat past in de tijd die ik ervoor heb.
Op dit moment experimenteer ik met een gulden middenweg. Een beetje structuur, af en toe een lijstje met taken en daarnaast afgebakende blokken waarin ik bewust plan dat ik niets doe. Want wat blijkt? In de tijd waarin ik niets hoef te doen, doe ik meer dan in de tijd waarin ik wel wat moet doen. Heerlijk rustig in mijn eigen tempo, op mijn eigen manier. Het geeft mij ook meer voldoening. Ik doe dan weliswaar alleen die dingen waarvan mij opvalt dat ze gedaan moeten worden. Ik maak het dolce gusto apparaat schoon, hang een router aan de muur, reorganiseer alle administratie in mijn kast, maar laat de kartonnen dozen staan die anderen een doorn in het oog zijn. Dat zal ik namelijk echt op een lijstje moeten zetten, want ik zie het zelf niet. Het is mij niet tot last, in tegenstelling tot de wifi die in het halve huis hapert en brieven die ik niet kan terugvinden.
Net als veel andere mensen hou ik ervan om zo vrij mogelijk te leven. Ik hou van spontaniteit, van doen wat in mij opkomt, van nieuwe dingen meemaken. Bij iedere verandering is het zoeken naar een nieuwe balans. Een balans tussen goed functioneren, doen wat in de ogen van de maatschappij belangrijk is en doen wat voor mijzelf belangrijk is. Structuur en lijstjes zijn daarbij geen doel. Maar wel een effectief middel die ik bewust leer in te zetten wanneer dat nodig is. Met mate.
Gerelateerd hieraan: